Zoveel mogelijk risico’s uitsluiten: PIA-vaccinatie brengt rust
De grote gele voerdosatoren zijn nog prominent aanwezig in de vleesvarkensstallen op het bedrijf van Brasjen in Nieuwleusen. Niet boven de voerbakken, maar boven de zijwanden van de hokken. Het is een overblijfsel uit de tijd dat de stallen nog vol lagen met opfokgelten. In 2016 ruilde Henk Jan de gelten in voor vleesvarkens.
“De contractgever stopte en de marktomstandigheden waren ongunstig voor de afzet van opfokgelten. Toen heb ik de stallen geschikt gemaakt voor de productie van vleesvarkens onder het Beter Leven Keurmerk.”
All-in all-out
Inmiddels heeft Henk Jan negen rondes vleesvarkens achter de rug. Hij hanteert in deze voergeldstallen het all-in all-out systeem. In een periode van vier tot vijf weken draait hij de stal leeg en ook weer vol. De biggen komen van drie, soms vier vermeerderaars. “Twee daarvan zijn vast, de derde en vierde wisselen. Een keuze van de voergeldgever.”
Voor de uniformiteit hebben de biggen zoveel mogelijk vergelijkbare genetica en krijgen ze op de herkomstbedrijven allemaal drie vaccinaties: Mycoplasma, Circo en PRRS. “Natuurlijk zie je wel eens iets verschil tussen de biggen. Deze ronde zat er bijvoorbeeld griep onder de biggen van één herkomstadres. Maar over het algemeen zijn de koppels vrij uniform.”
All-in all-out bevalt Henk Jan om meerdere redenen heel goed. Het opleggen en afleveren is geconcentreerd in een paar drukke weken, waar nodig neemt hij een extra dagje vrij. “Maar daarna is het twee en een halve maand rust. Dan komt er niets binnen. Die knip pakt heel goed uit voor de diergezondheid. Veel ziektekiemen komen toch met de dieren mee.” Alle dieren in korte tijd afleveren betekent wel enig marktrisico, maar dat is voor rekening van de voergeldgever die meer van dergelijke stallen heeft.
Alles in één is praktischer
In de jaren van de opfokgelten had Brasjen geen last van PIA, maar in de eerste ronde vleesvarkens doken ook de eerste acute PIA-gevallen op. “Als er acute uitbraken zijn, dan weet je dat de kiemen vorstelijk aanwezig zijn, dus zullen ook veel varkens wellicht te maken hebben met chronische PIA.” Henk Jan en de voergeldgever besloten het de tweede ronde nog even aan te kijken. Maar toen er weer gevallen opdoken, waren ze er snel uit.
Sinds ronde drie krijgen alle biggen een vaccinatie met Enterisol. Ook wanneer één van de toeleveranciers de biggen al heeft gevaccineerd tegen PIA. “Twee keer is niet erg en in mijn stal is het praktischer alle biggen in één keer te vaccineren.” Henk Jan vaccineert een hele stal met 800 biggen in een keer. “Als de stal vol is, wacht ik een week. De eerste biggen zijn dan al een paar weken langer op het bedrijf, maar vaccinatie is dan nog zat op tijd. De meeste problemen met PIA zien we pas in het midden of op het einde van de mestperiode.”
Doseren
De voorbereidingen voor de vaccinatie beginnen een dag eerder. Via een watermeter houdt Henk Jan in de gaten hoeveel de dieren drinken om daar de dosering op aan te passen. “Ik weet uit ervaring dat juist doseren van het vaccin belangrijk is.” Brasjen werkt vier dagen per week als voeradviseur voor De Heus voeders en komt dus bij veel varkensbedrijven over de vloer. “De biggen moeten de entstof in vier tot zes uur hebben opgedronken. Duurt het langer, dan is de werking van de entstof minder. Bij een kortere periode heb je kans dat de mindere drinkers te weinig binnenkrijgen.”
Brasjen dient de Enterisol Ileitis toe via de medicineerleiding waardoor hij ook het drinkwater aanzuurt. Buiten de stal bereidt hij de vaccinatie verder voor door in een emmer de juiste dosering op te lossen in water, inclusief de blauw kleurende stabilisator waarmee het verloop van de vaccinatie in de stal goed te volgen is. Hij zet de emmer op of naast het zuurvat dat buiten de stal hangt en brengt het slangetje van de zuurtank over naar de emmer. “Moeilijker is het niet.”
Voederconversie
De PIA-vaccinatie zorgt voor een stabiele darmgezondheid en dat brengt rust in de stal. Brasjen ziet het terug in de technische resultaten. In de eerste twee rondes (zonder PIA-vaccinatie) lag de daggroei op 790 en 807 gram, het gemiddelde van de laatste drie rondes is 832 gram groei per dag. De voederconversie is nu 2,52 tegenover 2,72 in de eerste ronde. “Al besef ik dat het lastig te vergelijken is. Als je net begint met vleesvarkens zijn er ook dingen die moeten wennen.”
De winst in de voederconversie vindt Henk Jan wel belangrijk. “Een verschil van 0,1 punt is negen kilo voer. Keer een kwartje per kilo scheelt dat dan al 2,25 euro per varken.” De uitval daalde ook fors, van 2,9% tot 3,9% bij de start tot 2,3% nu. Met deze cijfers in het achterhoofd staat de Enterisol-vaccinatie bij Brasjen niet ter discussie. “Het is natuurlijk aan de voergeldgever, maar als ik het bij wijze van spreken zelf moest betalen, deed ik het nog. De rust werkt zo prettig.”
Brasjen denkt zelf al een stap verder. Door de stabiele darmgezondheid wil hij voorstellen om het energieniveau in het voer te verhogen. “Dunne mest zie ik eigenlijk nooit. Met de stabiele darmen kun je wel wat meer experimenteren met hoger energetische voeders.
Henk Jan Brasjen heeft in Nieuwleusen (Ov.) een vleesvarkensbedrijf met 1.600 plaatsen. Daarnaast werkt hij vier dagen per week als varkensvoorlichter bij De Heus voeders.
Bron: beterBIG september 2019
